Sens istnienia: "Wymagaj od siebie" /O kurze, która opuściła podwórze - Hwang Sun-mi/

Każdy świadomy oddech służy Twemu wyzwoleniu. Każdy nieuświadomiony zatrzymuje Cię w więzieniu. /Paramahansa Yogananda/

Dokładnie taka, jaka patrzy na nas z okładki, jest bohaterka tej bajki: wychudzona, żylasta, postrzępiona i wyskubana. Trzeba przyznać, że wygląda dosyć mizernie. Nie została wykreowana na błyszczący ideał, nikt nie poprawiał jej wizerunku fotoshopem. A mimo niedostatków urody, to postać, która odniosła sukces, spełniła swoje marzenia: dzięki odwadze, sile charakteru, mądrości i miłości, którą potrafiła obdarzyć świat.

Nasza bohaterka mieszka w ciasnej klatce na farmie i jest kurą nioską. Nigdy nie wychodzi na dwór (w ogóle nie chodzi!), bo jej życiowa rola nie daje jej do tego uprawnień. Nie znając go więc w ogóle - tęskni za zewnętrznym światem, światem spoza klatki. Ma także marzenie, by wysiedzieć chociaż jedno jajko, by chociaż jednego nie zabrała jej gospodyni. Nieświadoma praw natury nie wie, że do tego by z jajka miało wykluć się pisklę, potrzebny jest kogut… Wewnętrzna tęsknota za innym życiem sprawia, że popada w coraz większy marazm i depresję. Ta refleksyjna i posiadająca świadomość własnego istnienia kura, nadała sobie nawet imię: Ipsak – brzmiące podobnie do słowa ipsagwi, które oznacza liść. Wybór imienia nie był przypadkowy. Nasza bohaterka codziennie przez szczelinę w drzwiach widzi drzewo akacji, które staje się dla niej symbolem wolności. Imię symbolicznie wyraża palącą ją dogłębnie potrzebę, zrobienia w życiu czegoś naprawdę ważnego, co uzasadni jej istnienie. Dało jej jednak więcej niż mogła przypuszczać: sprawiło, że przestała być przedmiotem, a stała się podmiotem, także dla samej siebie. 

Kura trwa w swoim więzieniu do czasu, aż wyżęta doszczętnie psychicznie i fizycznie, traci chęć do życia. Wywieziona, tam gdzie wywozi się półżywe i martwe ofiary niedoli - na śmietnik z kurzych ciał - praktycznie umiera. Los daje jej jednak szansę: zagrzewana do walki przez tajemniczy głos, ucieka z masowego grobu i paszczy łasicy. Głos, jak się okazuje należy do kaczora, jej pierwszego na wolności przyjaciela. Ten wyrzutek, o imieniu "Włóczęga", zajmuje najniższe miejsce w hierarchii podwórkowej, ma niewielkie wpływy i nie jest wstanie przekonać do Ipsak reszty mieszkańców zagrody: nie przyjmują jej do swojego grona, bez wyrzutów sumienia skazując na pewną śmierć. Ipsak odchodzi, los się jednak do niej uśmiecha - poza podwórkiem, pod krzakiem róży, znajduje osierocone jajko. Nie wie czyje ono jest, postanawia je jednak wysiedzieć. Niespodziewanie w tym procesie niezłomnie towarzyszy jej smutny i odmieniony Włóczęga. Tuż przed wykluciem się pisklęcia, kaczor poświęca swoje życie, by nasycić łasicę, aby ta dała spokój kurze i jej przyszłemu dziecku. Po wykluciu się małego, kura odkrywa dopiero smutną prawdę - Włóczęga był ojcem malca. Ipsak poświęca się całkowicie wychowaniu nieporadnego kaczątka, któremu nadaje imię: Zielonogłowy. Różnice między nimi nie są ważne, kochają się i dzięki temu przetrwają, mimo przeciwności losu i buntów dorastającego kaczora. Zakończenia nikt nie łagodzi odzierając je tym samym z życiowej prawdy: Zielonogłowy w końcu robi, to co każde dorosłe dziecko musi zrobić, a Ipsak szczęśliwa i spełniona odnajduje spokój.

Nie rozumiem interpretacji, które życie w kurniku uznają za wygodne i bezpieczne. To niewolnicze życie w kieracie: jedzenie jest, ale tylko o określonej porze, dach nad głową jest, ale w klatce, nie można rozprostować nóg ani skrzydeł, jest ciasno i niewygodnie. Kury to robotnice - ofiary niewolniczych obozów pracy - wykorzystywane aż do śmierci, albo idąc w inną stronę: pracownicy „korporacji” użytkowani do momentu stania się psychicznymi wrakami. Ich jednym prawem jest prawo do pracy, czyli znoszenia jajek, dopóki te zadowalają właścicieli. To życie na podwórku jest życiem bezpiecznym i wygodnym. Jego mieszkańcy mają co jeść, także oprócz wyznaczonych godzin karmienia, dzięki czemu ich dieta jest bardziej urozmaicona. Mogą spacerować, rozmawiać z sobą, odpoczywać w słońcu itp. – praktycznie żyją w kurorcie. Wygoda i konformistyczna postawa mieszkańców podwórka jest również pewną formą zniewolenia, to cena, którą płacą za poczucie bezpieczeństwa, którego zazdrośnie bronią. Jeśli jednak są szczęśliwi żyjąc w taki sposób, nic nam do tego. Jedyną ich winą jest to, że nie chcą dzielić się swoim schronieniem, są pełni uprzedzeń i nietolerancji. Boją się inności, zmian, co pozbawia ich empatii, a utwierdza w słuszności pochopnych osądów. Pies to bezmyślny stróż prawa/urzędnik, trzymający się nieludzkich, absurdalnych przepisów i żyjący w lęku przed władzą (kogutem). Kogut ustala sztywne zasady w obawie, że zmiany pozbawią go władzy. Kwoka, nadwrażliwa na swoim punkcie i z głębokim poczuciem swojej wyższości nad innymi, agresywnie broni swojego prawa do wygodnego życia. Zwierzęta odzwierciedlają struktury społeczne i bezmyślne wtłoczenie w schematy, w których: miejsce nioski jest w stodole, bo są kury i kury. A skoro nie chce być tam gdzie jest jej miejsce, z góry wyznaczone przez innych, najlepiej żeby umarła. Wychylenie się oznacza wykluczenie. Dopiero wygnana Ipsak doświadcza prawdziwego życia - życia na wolności, poza tym kurortem. Dzięki swojej sile, sprytowi oraz miłości do kaczorka przetrwa niejedno, zasługując na szacunek. Życie poza podwórkiem i oswojoną przestrzenią jest pełne niebezpieczeństw, jednak ryzyko jest ceną, która płaci za realizacje swoich marzeń. One dają jej siłę i coraz głębsze poczucie tolerancji i zrozumienia wzglądem siebie i innych. Podwórkowa brać żyje w ciągłym strachu, że coś utraci, dlatego ich poczucie bezpieczeństwa jest pozorne. Ipsak nauczyła się nie bać o siebie, doświadczyła, więc prawdziwej wolności.

Wyraźnie widać tutaj, że świat Ipsak zatacza coraz szersze kręgi, powiększa się: od ciasnej klatki, poprzez podwórko, po wolną przestrzeń. Aż w końcu jej dusza lecąc do nieba, na wszystko może spojrzeć z góry i z tej perspektywy zobaczyć świat w jego całej okazałości.

Łasica jest wrogiem Ipsak, jednak wcale nie największym, tylko naturalnym. Kierowana głodem je, chce również wyżywić swoje potomstwo, jak każda matka. Łasica to symbol okrucieństwa praw natury: zjedz, albo zginiesz, zjedz, albo zostań zjedzony. Łasica, je kaczki i kury, kury jedzą ważki i dżdżownice. Kury i kaczki chcą wykarmić młode, łasica też chce wykarmić swoje dzieci. Gdy Ipsak to zrozumie przestaje pałać nienawiścią do łasicy, przestaje ją źle oceniać. Dociera do niej, że największym wrogiem dla niej i jej syna są uprzedzenia i głupota mieszkańców podwórza...

W tej bajce ukryta jest pewna mądrość, z której korzystać powinny nie tylko dzieci. Nie należy godzić się z zastanym stanem rzeczy, jeśli nas uwiera i jeśli nie jesteśmy w nim szczęśliwi. Trzeba mieć w sobie odwagę do tego by działać i by zmienić w swoim życiu to, co nam w nim przeszkadza i co nas unieszczęśliwia. Tkwiąc w marazmie i nie wychylając się z szeregu, skazujemy siebie na przegraną. Tylko ci, którzy ryzykują wygrywają, tylko ci mają szansę osiągnąć swoje cele, tak jak Ipsak. Chyba, że to co mamy w zupełności nam wystarczy i niczego nam nie brakuje. Nie każdy, bowiem musi mieć marzenia i chcieć coś w życiu zmieniać, tak jak kwoka i kogut. Najważniejsze jednak by nie stawać innym na drodze do marzeń, tylko dlatego, że nie mamy swoich: to lekcja, którą niestety przegapili mieszkańcy podwórka. Czasami to, co robimy, nie przedstawia żadnej wartości dla nikogo innego. I nie ważne. Wartość niech przedstawia tylko dla nas, bo to my jesteśmy bohaterami naszego życia, nikt inny!

Warto wspomnieć, że gałązka akacji to symbol nieśmiertelności, czyli wiecznego życia i rozkwitu. Według tradycji judeo-chrześcijańskiej, to z drzewa akacji zbudowano Arkę Przymierza, i z niej upleciono koronę cierniową Chrystusa. Oprócz nieśmiertelności symbolizuje ona również dualizm życia i śmierci. Drzewo akacji nie przypadkowo jest więc inspiracją dla Ipsak. Symbol ten wpisuje się w odwieczny, prezentowany w bajce, krąg życia: ktoś musi umrzeć, żeby ktoś żył, jedzenie dla jednych oznacza życie a dla innych śmierć. Gdy Ipsak umiera w płatkach śniegu widzi płatki akacji, dzięki jej śmierci będą żyły dzieci łasicy, dzięki niej żyje Zielonogłowy, ona sama w pewien sposób stała się nieśmiertelna.

Pewnie taki był zamiar i określenie roli utworu, ale…: płynna i spokojna narracja jest bardzo nasycona dydaktyką i wyciska z czytelnika emocje. W zbyt bezpośredni sposób próbuje nas wprowadzić w refleksje i zadumę. Zbyt wiele jest w niej pochwał dla macierzyństwa, w którym matka poświęca się dla dziecka, zatracając swoje ja. Ale zawiera również wiele gorzkiej prawdy, trudnej do zaakceptowania dla wielu kobiet, o tym, że dzieci nie wychowuje się dla siebie. Gdy dorosną trzeba pozwolić im żyć własnym życiem i odejść. Nie koloryzuje świata zwierząt, ukazując potrzebę przetrwania i siłę głodu. Odnajdujemy tutaj również wiele elementów związanych z psychologią czynu. Tylko działanie, to klucz do rozwiązania problemów i osiągnięcia sukcesu. Działanie sprawia, że przestajemy być ofiarą. Bajka ta może stać się inspiracją dla coachów i trenerów osobistych.

Ilustracje w bajce nie są przesłodzone, ani śliczne. Ukazują bez cenzury momenty okrutne, czyli prawdę o życiu: narodziny i śmierć (W jednej chwili zniknęło cenne życie, a świat się tym nie przejął. Głuche jak pień, ciche i spokojne drzewa, gwiazdy, księżyc, trawa…). Odzwierciedlają także ludzkie emocje, które pojawiły się w świece rządzonym prawami natury. Doskonale więc wpisują się w treść książki, dopełnioną ich spokojną kolorystką.

O kurze…to pedagogiczny moralitet aczkolwiek zgrabny. Dla dorosłego, to bajka trochę przydługa w zakręty akcji, które są tak łagodne, że się ich nie odczuwa – nuży. Ale to w końcu bajka dla dzieci i jak to bajka uzbrojona w morał. Dzieci doceniają realność bohaterów i świata, który został im przedstawiony. Zamiast okłamywać dzieci i zatapiać je w różowych chmurkach, takie bajki przygotowują je na funkcjonowanie w prawdziwym świecie. 

Autor: Hwang Sun-mi

Ilustracje: Kim Hwan – young

Tytuł: O kurze, która opuściła podwórze

Tytuł oryginału: zdjęcie

Przekład: Edyta Matejko-Paszkowska, Choi Sung Eun (Estera Czoj)

Wydawnictwo: Kwiaty Orientu

Rok wydania: 2011

Okładka: miękka

Ilość stron : 210

Cena z okładki:  35, 00 zł

Czytliwość: 5/6

Okładka: 6/6

Wydanie: 6/6

Ocena: 5,5./6

W 2011 wyreżyserowano (Oh Seong-yun) bajkę na podstawie tej książki. Nie widziałam. Po zwiastunie sądząc zatarto w tej ekranizacji pierwotny przekaz i sens bajki.

Fragment:

I tak mijała jesień. Ipsak dość często obserwowała ważki na trzcinowisku. Wisząc na trawach, składały jaja i resztkami sił wzbijały się do swego ostatniego lotu.

Oczy ważek, jeszcze żywe, nie bały się Ipsak, która miała je za chwilę zjeść. W czasie, gdy ich skrzydła sztywniały, setki oczu patrzyły w błękitne niebo. Jedzenie ważek, które miały małe brzuchy, wąską talię i tylko oczy wielkie, nie należało do rzeczy przyjemnych, dlatego Ipsak zjadała je wyłącznie wtedy, kiedy była bardzo głodna. 

***

W jednej chwili zniknęło cenne życie, a świat się tym nie przejął. Głuche jak pień, ciche i spokojne drzewa, gwiazdy, księżyc, trawa…

Autorka: 

Hwang Sun-mi urodziła się w 1963 roku w Hongseong w Korei Południowej. Prawie całe dzieciństwo spędziła w Pyeongtaek. Z powodu biedy panującej w domu rodzinnym, nie mogła uczęszczać do gimnazjum. Dzięki pomocy nauczyciela, który dawał jej klucze do sali lekcyjnej, by popołudniami mogła chodzić do szkoły i czytać książki, zdała egzamin i dostała się do liceum. Studiowała kreatywne pisanie w Seulskim Instytucie Sztuk, Uniwersytet Gwangju. Wychowując dwóch synów i ucząc ich sztuki czytania, jednocześnie uczęszczała do Akademii Książki Dziecięcej, która otworzyła przed nią magiczne drzwi świata książek dla dzieci. Debiutowała dość późno, bo w roku 1995, ale jej książki od razu podbiły serca czytelników i większość z nich stała się bestsellerami. Opowiada w nich o codziennych sprawach w życiu dzieci i snuje historie, które mogą przydarzyć się każdemu. Jak sama mówi, pisze zawsze i wszędzie. Książki są częścią jej życia, a ich tworzenie swoistego rodzaju rytuałem. Autorka wypełnia je nadzieją i uczy w nich odwagi. Jest zwolenniczką sztuki logicznej perswazji, a nie krytyki czy ganienia. Hwang Sun-mi jest laureatką wielu prestiżowych nagród. Ma w swoim dorobku kilkadziesiąt książek. Dwie z nich: „O kurze, która opuściła podwórze” oraz „Plakietka złego chłopca” zostały przetłumaczone na kilka języków. W Korei na podstawie książki „O kurze, która opuściła podwórze” powstał musical, sztuka teatralna oraz film animowany.